بررسی تأثیر برخی کودهای زیستی بر روابط آبی، محتوای کلروفیل و تبادلات گازی گیاه نخود (cicer arietinum ) در کشت دیم و فاریاب

استفاده از کودهای زیستی یکی از راهکار های مهم کاستن از پیامدهای فاجعه بار مصرف بی رویۀ کودهای شیمیایی و توسعۀ کشاورزی پایدار در ایران است. برای ارزیابی تأثیر نژادهای ریزوبیومی و ریزوباکتری های محرک رشد گیاه (pgpr) بر روابط آبی و ویژگی های فتوسنتزی گیاه نخود زراعی (cicerarietinum l.) گونۀ آرمان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های تصادفی در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این آزمایش، سطوح آبیاری در دو سطح (آبیاری مطلوب در فصل رشد و بدون آبیاری در کل دورۀ رشد) در کرت های اصلی؛ و سطوح کودی با 7 سطح (شاهد یا فقدان مصرف کود شیمیایی و بیولوژیکی، مصرف 50 کیلوگرم اوره هنگام کاشت، تلقیح بذر باmesorhizobiumciceri نژاد swri-3، تلقیح بذر با mesorhizobium ciceri نژاد swri-17، تلقیح بذر با pgpr، تلقیح مشترک با نژادهای ریزوبیومی swri-3+ swri-17 و تلقیح مشترک با نژادهای ریزوبیومی و ریزوباکترهای محرک رشد swri-3+swri-17+pgpr) در کرت های فرعی قرار گرفتند. طبق نتایج این پژوهش، محتوای نسبی آب، فتوسنتز خالص، هدایت روزنه ای، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه در وضعیت تنش خشکی نسبت به آبیاری مناسب به ترتیب 23، 62، 91، 29 و 41 درصد کاهش یافت. همچنین در وضعیت تنش خشکی محتوای نسبی آب، فتوسنتز خالص، هدایت روزنه ای و عملکرد دانه در تیمار تلقیح بذر با نژادهای ریزوبیومی و ریزو باکتری های محرک رشد (swri-3+swri-17+pgpr) بیش از سایر تیمارها بود و برای نمونه در مقایسه با شاهد (فقدان مصرف کودهای شیمیایی و زیستی) به ترتیب 14/1، 67/1، 6/1، 49/1 و 58/3 برابر بود. به نظر می رسد در هر دو وضعیت فاریاب و دیم، تلقیح مشترک بذر با نژادهای ریزوبیومی و ریزوباکتری های محرک رشد با تأثیر بر روابط آبی و ویژگی های فتوسنتزی، باعث افزایش فراوان عملکرد دانه در مقایسه با مصرف متداول کودهای شیمیایی می شود.